12 câu lệnh giúp giám sát server linux

Trở thành một quản trị viên hệ thống Linux là một hành trình đầy thách thức. Công việc này đòi hỏi sự đầu tư lớn về thời gian, sự kiên nhẫn và tinh thần làm việc không ngừng nghỉ để đảm bảo hệ thống vận hành mượt mà. Tuy nhiên, các quản trị viên hệ thống Linux có thể an tâm hơn nhờ vào sự hỗ trợ từ các công cụ giám sát dòng lệnh mạnh mẽ. Những công cụ này giúp bạn theo dõi sát sao mọi hoạt động của máy chủ Linux và nhanh chóng khắc phục các sự cố nếu phát sinh bất thường. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá 12 câu lệnh hữu ích nhất để giám sát server linux hiệu quả.

1. top

Không nghi ngờ gì nữa, lệnh top là công cụ dòng lệnh hàng đầu để giám sát server Linux. Đây là một trong những lệnh được sử dụng phổ biến nhất bởi các quản trị viên hệ thống trên toàn thế giới. Công cụ này nhanh chóng cung cấp thông tin chi tiết về tất cả các tiến trình đang chạy trong một danh sách được sắp xếp có thứ tự và cập nhật liên tục theo thời gian thực. Không chỉ hiển thị tên tiến trình, lệnh top còn cung cấp các thông số quan trọng như mức sử dụng bộ nhớ, CPU, và nhiều thông tin khác.

Cú pháp cơ bản:$ top

2. htop

Lệnh htop là một tiện ích dòng lệnh giàu tính năng khác cung cấp khả năng giám sát server thời gian thực các tài nguyên quan trọng khác nhau trong hệ thống Linux. So với lệnh trên cùng, htop là một phiên bản ngẫu hứng hơn nhiều và thậm chí còn cung cấp đầu ra được mã hóa bằng màu sắc để dễ hiểu hơn. Nó cũng hỗ trợ cả xem ngang và dọc và cũng cho phép quản trị viên quản lý các quy trình.

Để cài đặt htop trên hệ thống Linux, hãy thực hiện lệnh sau,

$ sudo yum install -y htop // CentOS 7/RHEL 7 hoặc trước

$ sudo dnf install -y htop // CentOS 8/RHEL 8 hoặc trước

$ sudo apt install -y htop // Ubuntu/Debian

Cú pháp cơ bản:$ htop

3. vmstat

Lệnh vmstat chiếm vị trí thứ hai trong danh sách các công cụ giám sát hữu ích. Chức năng chính của nó là hiển thị các số liệu thống kê về bộ nhớ ảo. Ngoài ra, vmstat còn cung cấp thông tin đa dạng bao gồm trạng thái các tiến trình hệ thống, hoạt động của CPU, phân trang, I/O khối, luồng hạt nhân, và các thông số liên quan đến đĩa. Điểm đáng chú ý là vmstat thường được tích hợp sẵn trong hầu hết các bản phân phối Linux, giúp người dùng dễ dàng sử dụng ngay sau khi cài đặt hệ thống.

Cú pháp cơ bản:$ vmstat

4. iostat

Lệnh lsof (viết tắt của list open files) trong hệ điều hành Linux và Unix được sử dụng để liệt kê các tệp (files) hiện đang được mở bởi các tiến trình (processes) trên hệ thống. Trong hệ điều hành Unix/Linux, hầu hết mọi thứ (bao gồm tệp, thư mục, cổng mạng, thiết bị…) đều được xử lý như một tệp, vì vậy lsof rất hữu ích để kiểm tra các tệp mở, cổng mạng đang sử dụng hoặc xử lý sự cố.

Cú pháp cơ bản:$ lsof

5. free

Lệnh free trong Linux được sử dụng để hiển thị thông tin về bộ nhớ (RAM và swap) của hệ thống. Nó cung cấp thông tin về tổng dung lượng bộ nhớ, dung lượng đã sử dụng, dung lượng còn trống và bộ nhớ được sử dụng cho cache/buffer.

Cú pháp cơ bản:$ free

6. sar

Lệnh sar (System Activity Reporter) trong Linux là một công cụ mạnh mẽ thuộc bộ công cụ sysstat, dùng để thu thập, báo cáo và lưu trữ dữ liệu thống kê về hiệu suất hệ thống. Lệnh này giúp theo dõi các tài nguyên như CPU, bộ nhớ, I/O, mạng, và nhiều hơn nữa theo thời gian.

Cú pháp cơ bản:
#sar [tùy chọn] [thời_gian_giữa_các_lần_đo] [số_lần_lặp]

_ Theo dõi CPU liên tục trong 10 giây (mỗi 2 giây):
# sar -u 2 5

_ Theo dõi sử dụng mạng mỗi giây:
# sar -n DEV 1

7.tcpdump

Lệnh tcpdump là một công cụ mạnh mẽ trong Linux/Unix dùng để bắt và phân tích lưu lượng mạng (network traffic) trên một giao diện mạng (network interface). Nó được sử dụng phổ biến để gỡ lỗi, giám sát, và phân tích các vấn đề liên quan đến mạng.

Cú pháp cơ bản:
# tcpdump [tùy chọn] [biểu thức lọc]

Bắt gói tin trên giao diện mạng cụ thể: #tcpdump -i <interface>
Lọc gói tin đến/từ cổng cụ thể. #tcpdump port <port>

8. iotop

Lệnh iotop là một công cụ trong Linux được sử dụng để giám sát và phân tích mức sử dụng I/O (Input/Output) trên hệ thống theo thời gian thực. Nó hiển thị thông tin về các tiến trình hoặc luồng (thread) nào đang tạo ra hoạt động I/O, giúp quản trị viên xác định các tác nhân gây ra tình trạng tải I/O cao trên ổ đĩa.

Cú pháp cơ bản:
#iotop [tùy chọn]

Đầu ra lệnh: #iotop -a

9. netstat

Lệnh netstat được sử dụng để hiển thị thông tin chi tiết về kết nối mạng, bảng định tuyến, thống kê giao thức, và nhiều thông tin mạng khác. Nó là một công cụ hữu ích để giám sát server và phân tích tình trạng mạng, phát hiện sự cố, và quản lý kết nối.

Cú pháp cơ bản: #netstat [tùy chọn]

Đầu ra lệnh: #netstat -lnpt

10. iftop

Lệnh iftop dùng để giám sát lưu lượng mạng theo thời gian thực. Nó hiển thị thông tin chi tiết về các kết nối mạng đang hoạt động và mức sử dụng băng thông của từng kết nối.

Cú pháp cơ bản: #iftop [tùy chọn]

Cài đặt iftop:
Debian/Ubuntu: #sudo apt install iftop
CentOS/RHEL: #sudo yum install iftop
Fedora: #sudo dnf install iftop

Đầu ra lệnh: #iftop

11. glances

Lệnh glances là một công cụ giám sát server thời gian thực mạnh mẽ và linh hoạt dành cho Linux, Unix, macOS, và Windows. Nó cung cấp thông tin tổng quan về hiệu suất hệ thống bao gồm CPU, RAM, I/O, mạng, tiến trình, và nhiều thành phần khác.

Glances rất hữu ích để chẩn đoán hiệu suất hệ thống và xác định các vấn đề tiềm ẩn.

Đặc điểm nổi bật của glances:

• Hiển thị thông tin chi tiết về tài nguyên hệ thống trên một màn hình duy nhất.
• Giao diện động, tự động thay đổi dựa trên kích thước terminal.
• Hỗ trợ chế độ tương tác và chế độ không tương tác.
• Hỗ trợ giám sát từ xa thông qua giao thức client/server hoặc web API.
• Đa nền tảng và dễ cài đặt.

Cú pháp cơ bản: #glances [tùy chọn]
Đầu ra lệnh: #glances

12. Goaccess

Goaccess là một công cụ phân tích và báo cáo dữ liệu log máy chủ web (như Apache, Nginx) trong thời gian thực. Nó cung cấp cái nhìn nhanh chóng và chi tiết về các truy cập vào website hoặc ứng dụng web. Goaccess có thể phân tích các tệp log và hiển thị các thông tin hữu ích về lượt truy cập, hành vi người dùng, nguồn gốc lưu lượng mạng, số liệu băng thông, và nhiều thứ khác.

Đặc điểm nổi bật của goaccess:

• Phân tích log web trực tiếp mà không cần cơ sở dữ liệu.
• Hỗ trợ nhiều định dạng log phổ biến như Apache (Common Log Format, Combined Log Format) và Nginx.
• Cung cấp báo cáo thời gian thực dưới dạng bảng điều khiển tương tác, dễ đọc.
• Hỗ trợ xuất dữ liệu báo cáo ra các định dạng khác nhau như HTML, JSON, CSV, hoặc TSV.
• Có thể chạy trên terminal hoặc dưới dạng giao diện web.

Cú pháp cơ bản: goaccess [tệp_log] -o [tệp_báo_cáo]

Chạy báo cáo thời gian thực trong terminal (CLI):

#goaccess /var/log/nginx/access.log --log-format=COMBINED

Chúc các bạn thành công !

_______________________________________________________________________________________________________

P.A Việt Nam cung cấp đa dạng các cấu hình Máy Chủ Ảo và Máy Chủ Riêng
Cloud Server
Cloud Server Pro
Máy Chủ Riêng

Tham khảo các ưu đãi: https://www.pavietnam.vn/vn/tin-khuyen-mai/